Gorzów Śląski - Miasto i Gmina

Kompozytor, Opolski Chopinista (1827- 1887)

Emanuel Kania (1827- 1887)

W malowniczej miejscowości Uszyce 26 marca 1827 roku przyszedł na świat Emanuel Kania. Początkowo Kania pobierał nauki w elementarnej szkole w Uszycach (jego ojciec był tam nauczycielem, jednocześnie pełnił funkcję organisty). Pierwszych zasad muzyki oraz gry na fortepianie udzialał mu jego ojciec. W 1838 roku Kania zamieszkał we Wrocławiu, gdzie uczęszczał do gimnazjum św. Macieja, kontynuując naukę gry na fortepianie pod kierunkim D. Schnabla. W 1945 roku młody Kania udał się do byłego Królestwa Kongresowego osiedlając we wsi kieleckiej, gdzie pracował jako domowy nauczyciel. W latach 1850- 1853 przebywał w Berlinie gdzie ukończył studia muzyczne.W drodze do Berlina dał dwa koncery we Wrocławiu. Pod koniec 1853 roku osiedlił się w Warszawie z drobnymi przerwami na Paryż w latach 1857/58 i 1861/62 w celu pogłębienia swej wiedzy muzycznej. Jednak do końca swego życia pozostał wierny warszawie- tam zmarł 16 marca 1887 roku- na kilka dni przed swymi 60. urodzinami. 
Kania rozwijał poczwórną działalność artystyczną, tj. jako nauczyciel, wirtuoz, kompozytor i recenzent. W roku 1869 objął stanowisko nauczyciela gry na fortepianie w Instytucie Muzycznym, a po kilku latach przeszedł na równorzędną posadę do Instytutu Aleksandryjskiego w Warszawie. 
Napisał on szkołę gry na fortepianie pt. Podręcznik do nauki gry fortepianowej, opus 51. Kania był też znany jako pianista. Dał on mnóstwo koncertów zarówno w kraju jaki i za granicą. Koncertował w Lublinie, Radomiu, Poznaniu, Warszawie, Dubinie, Żytomierzu, Berdyczowie, Kijowie, Wrocławiu, Berlinie, Lipsku, Hamburgu, Paryżu i w wielu innych miastach. W 1860 roku brał udział w ikoncercie kompozytorskim Stanisława Moniuszki. 
Emanuel Kania był pierwszym Opolaninem Chopinistą. Kania zasłyną przede wszystkim jako twórca- kompozytor, zwłaszcza miniatur fortepianowych (nokturny, romanse, barkarole, etiudy) oraz tańców koncertowych, stylizowanych (polonezy, mazurki, krakowiaki, polki, walce), jak też kilku transkrypcji koncertowych, głównie Stanisława Moniuszki. Uprawiał też muzykę kameralną. Napisał Trio na skrzypce, wiolonczelę i fortepian. Komponował także pieśni solowe do różnych teksów z towarzyszeniem fortepiany, m.in. krakowiaka do Wiesława Kazimierza Brodzińskiego, balladę Chata w cieniu do słów W. Wolskiego oraz najrozmaitsze utwory chóalne na zespoły mieszane i męskie. Kania próbował też swych sił na polu muzyczno- scenicznym np. Werbel domowy do słów J. Gregorowicza, czy Obrazek Góralski (Beata). 
Kania był również krytykiem i recenzentem, pisał m.in. w Kurierze Codziennym, Gazecie Muzycznej i Teatralnej, Ruchu Muzycznym, Tygodniki Ilustrowanym i Kłosach.
Spóźcizna po Emanuelau Kani, rękopisy i druki zostały zlożone przez rodzinę Kani w Bibliotece Jagiellońskiej.

(opracowano w oparciu o tekst Piotra Świerca)