Historyk - badacz ziemi 艣l膮skiej (1919 - 1981)
Franciszek Hawranek (09 marca 1919- 17 wrze艣nia 1981 roku)
Historyk, badacz, popularyzator dziej贸w walki o nardowe i spo艂eczne wyzwoelenie 艢l膮ska. Urodzi艂 si臋 09 marca 1919 roku w Tychach> Wykszta艂cenie zdobywa艂 na 艢l膮ski. W latach 1937-39 studiowa艂 w Pa艅stwowym Pedagogikum w Katowicach, po czym zosta艂 skierowany do pracy nauczycielskiej. Podczas wojny trafi艂 do niemieckiej armii i zosta艂 wys艂any na front. Zako艅czenie wojny zasta艂o go ameryka艅skim obozie jenieckim.
Latem 1945 roku wr贸ci艂 na 艢l膮sk. Pracowa艂 jako nauczyciel, podnosz膮c jednocze艣nie swoje kwalifikacje. W latach 1948- 51 studiowa艂 w Instytucie Pedagogicznym Zwi膮zku Nauczycielstwa Polskiego w Warszawie, a w latacg 1958- 61 histori w Wy偶szej Szkole Pedagogicznej w Krakowie. W 1964 roku na Uniwersytecie im. Bieruta we Wroc艂awiu otrzyma艂 stopie艅 doktora nauk humanistycznych na podstawie rozprawy "Ruch komunistyczny na G贸rnym 艢l膮sku wlatach 1918-1922". Wci膮偶 pog艂臋biaj膮c badania nad ruchem robotniczym, zaj膮艂 si臋 r贸wnie偶 dziejami niemieckiej socjaldemokracji na 艢l膮sku Opolskim w latach wielkiego kryzysu (1929-1933). W 1971 roku uzyska艂 stopie艅 naukowy doktora habilitowanego.
W 1970 roku Franciszek Hawranek przeszed艂 do pracy w Instytucie 艢l膮skim w Opolu, gdzie kierowa艂 Zak艂adem Historii, i w latch 1975-81 pe艂ni艂 obowi膮zki wicedyrektora. Od 1971 roku wyk艂ada艂 te偶 w Wy偶szej Szkole Pedagogicznej w Opolu. W 1975 roku zosta艂 mianowany profesorem nadzwyczajnym.
By艂 inicjatorem wielu przedsi臋wzi臋膰 na rzecz integracji spo艂ecze艅stwa na Opolszczy藕nie. Pod jego redakcj膮 ukaza艂y si臋 prace dokumentuj膮ce polsko艣膰 艢l膮ska, m.in. Twierdze polsko艣ci, Ludzie spod znaku Rod艂a. Jako redaktor wchodzi艂 te偶 w sk艂ad zespo艂贸w opracowuj膮cych kolejne tomy kwartalnika Wczoraj- Dzi艣- Jutro orazKalendarza Opolskiego.
Efektem pracy Hawranka w Instytucie 艢l膮skim w Opolu by艂o opublikowanie przez I艢 dw贸ch syntez: Dzieje G贸rnego 艢l膮ska w latach 1816- 1947 i Dzieje ruchu robotniczego na G贸rnym 艢l膮sku, oraz dzie艂a porz膮dkuj膮cego wiedz臋 o prze艂omowym dla G贸rnego 艢l膮ska okresie lat 1918- 1921: Encyklopedia powsta艅 艣l膮skich.
Popularyzuj膮c wiedz膮 historyczn膮, wyst臋powa艂 w audycjach radiowych i telewizyjnych, zabiera艂 g艂os w prasie i periodykach spo艂eczno- kulturalnych, wyst臋powa艂 na sesjach popularnonaukowych i spotkaniach autorskich. Dorobek profesora Franciszka Hawranka obejmuje dziwei臋膰 ksi膮偶ek autorskich, 31 publikacji zwartych redagowanych, 130 artyku艂贸w i rozpraw, 338 hase艂 encyklopedycznych, dziesi膮tki recenzji i polemik. Zgin膮艂 tragicznie 17 wrze艣nia 1981 roku. 艢mier膰 przerwa艂a konstruowanie nowych plan贸w badawczych w艂asnych i zespo艂u, kt贸rym kierowa艂. Zosta艂 pochowany na cmentarzu w Gorzowie 艢l膮ski, (http://opole.gazeta.pl/opole/1,35113,1002479.html)
Pfofesor Franciszek Hawranek przez wiele lat zwi膮zny by艂 z Liceum Og贸lnkszta艂c膮cym w Gorzowie 艢l膮skim jako nauczyciel historii. w We wrze艣niu 2013 roku w Zespole Szkolno- Gimnazjalnym w Gorzowie 艢l膮skim odby艂o si臋 sopotkanie z cyklu "Historia lokalna na przyk艂adzie wybranych powiat贸w, miast i gmin." po艣wi臋cone w ca艂o艣ci Franciszkowi Hawrankowi. Jego g艂贸wnym prelegentem by艂a profesor teresa Smoli艅ska, (uczennica prof. Hawranka), kierownik Katedry Kulturoznawstwa i Folklorystyki Uniwersytetu opolskiego. Spotkanie mia艂o charakter wspomnieniowy.
