PROGRAM USUWANIA WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST
AZBEST - włóknista odmiana minerałów występujących w przyrodzie w postaci wiązek włókien, cechujących się dużą wytrzymałością na rozciąganie, elastycznością i odpornością na działanie czynników chemicznych i fizycznych (wysokich temperatur, mrozu, substancji żrących, kwasów).
Powyższe własności powodowały, że azbest był stosowany od ponad 100 lat w kilku tysiącach wyrobów, a w szczególności rozpowszechniony w wyrobach budowlanych, energetyce, przemyśle chemicznym i transporcie.
W Polsce jest ok. 14 500 tysięcy ton wyrobów zawierających azbest, najczęściej wykorzystywano go do produkcji:
- płyt elewacyjnych i balkonowych,
- pokryć dachów (erenit i papa dachowa),
- przewodów wentylacyjnych i kominowych,
- rur do instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych,
- urządzeń gospodarstwa domowego: żelazka, płyty kuchenne, piece akumulacyjne.
Azbest obecnie jest zaliczany do najgroźniejszych minerałów na Ziemi i umieszczony w wykazie substancji niebezpiecznych pod numerem indeksowym 650-013-00-6, jako substancja o udokumentowanym działaniu rakotwórczym kategorii 1. Ze względu na zagrożenie dla zdrowia ludzkiego oraz zagrożenia dla środowiska produkcja, import i stosowanie wyrobów z azbestem w Polsce są zakazane od września 1998 roku.
Przyjęty Uchwałą Rady Ministrów z dnia 14 lipca 2009r. Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032 określa zadania niezbędne do realizacji podstawowego celu, jakim jest usunięcie i unieszkodliwienie azbestu znajdującego się na terytorium Polski.
Azbest staje się zagrożeniem dla zdrowia w momencie korozji, demontażu wyrobów azbestowych lub jakiegokolwiek uszkodzenia wyrobów zawierających azbest (łamanie, kruszenie, cięcie,), poprzez przenikanie do powietrza włókien azbestowych (włókna respirabilne w postaci aerozolu nie widoczne dla oka), a następnie wdychanych z powietrzem do płuc, stanowiących ryzyko poważnych chorób układu oddechowego.
- Skutkiem oddziaływania azbestu na skórę może być występowanie zapaleń skórnych, dermatoz, brodawek.
- Wchłonięty przez organizm pył azbestowy może powodować poważne dla zdrowia zmiany chorobowe:
- nowotwór złośliwy płuc i opłucnej (międzybłoniak) - nowotwór pojawiający się w 10 - 40 lat po kontakcie z azbestem,
- pylica azbestowa - powolne zwłóknienie tkanki płucnej, powodujące niewydolność oddechową,
- zmiany opłucnowe (zgrubienia opłucnej) - blaszki, zgrubienia i odczyny wysiękowe opłucnej. - Z powodu chorób wywołanych azbestem umiera na świecie ponad 100 tysięcy osób.
Azbest stanowi zagrożenie dla osób mających bezpośredni kontakt z wyrobami zawierającymi azbest ze względu na charakter wykonywanej pracy - narażenie zawodowe:
- pobór prób do badań wyrobów azbestowych,
- demontaż wyrobów azbestowych,
- pakowanie, rozładunek, załadunek wyrobów azbestowych,
- unieszkodliwianie wyrobów azbestowych,
a także dla osób narażonych niezawodowo na działanie azbestu:
- zamieszkiwanie obszarów miejskich przy trasach komunikacyjnych o dużym natężeniu ruchu,
- zamieszkiwanie w obszarach miejskich i wiejskich w pobliżu uszkodzeń mechanicznych i korozji chemicznej i biologicznej ścian osłonowych i pokryć dachowych,
- przebywanie w obiektach, pomieszczeniach wewnętrznych, w których zastosowane są wyroby azbestowe, jako izolacje ognioodporne, akustyczne, wentylacyjne i klimatyzacyjne,
- zamieszkiwanie terenów sąsiadujących z terenami przemysłowymi np. zakłady stosujące wyroby azbestowe (chłodnie kominowe, chłodnie wieżowe), dzikie składowiska odpadów zawierających azbest, nielegalne składowiska odpadów azbestowych z zmieszanymi odpadami komunalnymi, nieprawidłowo prowadzone składowiska odpadów azbestowych,
- bezpośredni kontakt z pracownikiem nieprzestrzegającym przepisów i zasad bezpieczeństwa przy pracy z wyrobami zawierającymi azbest.
Każdy właściciel nieruchomości, obiektu, instalacji lub urządzenia zawierającego azbest lub wyroby zawierające azbest musi pamiętać o stałej kontroli stanu technicznego wyrobów zawierających azbest - azbest dobrze zabezpieczony i nieuszkodzony nie stanowi zagrożenia dla zdrowia.
Podstawowym obowiązkiem właścicieli, zarządców lub użytkowników nieruchomości jest kontrola wyrobów zawierających azbest znajdujących się w obiektach, urządzeniach budowlanych, urządzeniach przemysłowych lub innych miejscach zawierających azbest oraz sukcesywne usuwanie wyrobów zawierających azbest.
Konieczne jest także sporządzenie i przedłożenie marszałkowi województwa (dot. przedsiębiorców) lub burmistrzowi miasta (dot. osób fizycznych nie będących przedsiębiorcami) oraz coroczna aktualizacja informacji o :
- wyrobach zawierających azbest i miejscu ich wykorzystywania,
- wyrobach zawierających azbest, których wykorzystanie zostało zakończone,
- zgłoszenie właściwemu organowi architektoniczno-budowlanemu prac polegających na zabezpieczaniu lub usuwaniu wyrobów zawierających azbest zgodnie z przepisami budowlanymi.
Obowiązki gminy to przede wszystkim:
- opracowanie, przyjęcie i aktualizacja programu usuwania azbestu i wyrobów zawierającymi azbest,
- gromadzenie informacji przekazywanych przez osoby fizyczne (właścicieli i zarządców nieruchomości) o wyrobach zawierających azbest i miejscu ich wykorzystywania,
- przedkładanie marszałkowi województwa informacji o rodzaju, ilości i miejscach występowania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska, w tym azbestu,
- udzielanie zezwoleń na transport odpadów niebezpiecznych (w tym azbestu).
W związku z koniecznością dostosowania działań samorządów lokalnych do przepisów prawa oraz do zadań określonych w Planie Oczyszczania Kraju z Azbestu 2009 – 2032 (M.P. nr 50, poz. 481) Gmina Gorzów Śląski sporządziła „Programu usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu gminy Gorzów Śląski”.
Program został przyjęty Uchwałą Nr XXXVII/276/2014 Rady Miejskiej w Gorzowie Śląskim z dnia 16 kwietnia 2014r. w sprawie przyjęcia "Programu usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu gminy Gorzów Śląski".
